Het Lot van ds. Zelle

Johannes Hendrikus Zelle was een bijzonder man. Een bekende Leeuwarder, die veel in het noorden rondpreekte. Zijn preken waren volgens traditioneel gereformeerde opzet: drie punten, elk met een concrete toepassing en met tussenzang na elk punt.

Met name zijn thema's en puntverdelingen trokken de aandacht. "Houd ze in de gaten!", "Op de rand van het ledikant" en "Doorbraak-uitbraak-inbraak". Bijzondere verdelng, dus. Maar hij wist zijn gehoor zondag op zondag te boeien. En niet alleen tijdens de zondagen. Ook zijn spreekbeurten voor de ARP trokken veel gehoor.

Eén van zijn preken die hij vaak heeft gehouden, ging over de Bijbelse persoon Lot. Deze neef, oomzegger van vader Abraham trok met de aartsvader richting het land dat God aan Abraham had beloofd. Als de slaven van Lot en Abraham ruzie krijgen, besluiten de twee uit elkaar te gaan. Als Lot rechts gaat, gaat Abraham links. Maar als Lot links gaat, gaat Abraham rechts.

Lot kiest voor het land van de steden Sodom en Gomorra. Puur vanwege het gebied: het is een grazig gebied. De twee steden zijn echter verderfelijke steden. Dominee Zelle verdeelt zijn Lot-preek in drie punten:

1. Lot als een slap figuur;

2. Lot als een randfiguur;

3. Lot als een wonderlijk figuur.

Regelmatig vergeleek Zelle zijn stad Leeuwarden met Sodom en Gomorra. De goddeloze en schandelijke praktijken uit de Bijbelse steden waren volgens Zelle vrijwel één op één toepasbaar op de Friese hoofdstad.

Opmerkelijk is wel dat Zelle nooit buiten Leeuwarden heeft gewoond. Met uitzondering van zijn jaren in Rockanje, waar hij moeilijk kon aarden. Leeuwarden als uitvalbasis voor zijn rondtrekkend predikantschap.

Misschien zag Zelle zichzelf als Lot.

Volgens de Bijbel is God op bezoek bij Abraham, en wandelen de twee als vrienden langs de twee verdorven steden. God vertelt Zijn vriend dat Hij de twee steden wil vernietigen. Het onrecht is schrijnend, en daar moet een eind aan komen. Abraham, op vertrouwelijke voet met God, pleit voor de twee steden.

"Stel nou dat in Sodom en Gomorra maar vijftig rechtvaardigen zijn, zult U dan die steden omkeren met die vijftig rechtvaardigen erbij?" De Here laat Abraham weten dat Hij dat niet zal doen, vanwege die vijftig rechtvaardigen.

Abraham heeft succes, en telt het aantal rechtvaardigen af. De Heer belooft Abraham tot het minimum van vijf rechtvaardigen dat Hij de steden niet zal vernietigen.

Zelle als Lot. Eén van de vijf rechtvaardigen, waardoor het onheil de verderfelijke stad Leeuwarden niet zal treffen. Een soort menselijk schild naar God toe. Om tijd te winnen, zodat de Leeuwarders zich nog kunnen bekeren.

Want God is niet traag met Zijn belofte om terug te komen...