Actualiteitenprogramma
EénVandaag zond vandaag een reportage uit over Loods24. Deze loods in Rotterdam
vormde tijdens de oorlog een verzamelplek voor joden. De Hollandsche Schouwburg
van de havenstad. Ruim 6.500 joden werden via Loods24 naar de
concentratiekampen afgevoerd.
Waaronder 686 kinderen.
686 kinderen,
tot en met 12-jarige leeftijd.
Zo’n aantal is
onvoorstelbaar. Het is volkomen absurd om mensen op basis van ras,
nationaliteit, religie of huidskleur buiten of ‘naast’ de samenleving te
plaatsen. We kennen die voorbeelden uit Zuid-Afrika (de Apartheid), de Verenigde
Staten (seperate, but equal) en de Sovjet-Unie (religie is opium voor het
volk).
En natuurlijk
uit de Tweede Wereldoorlog, waar joden, zigeuners, Jehova’s Getuigen en
homoseksuelen als üntermenschen werden beschouwd. En dat was voor de nazi’s
(let wel: de nazi’s, niet per definitie álle Duitsers) reden genoeg om deze
lagere mensen uit te bannen.
Reden genoeg
voor de Endlösung.
Omdat ze joods
waren. Of zigeuner. Jehova’s Getuige, misschien. Of “per ongeluk” homo. Stef
Bos schreef een aantal jaar het lied ‘Daarom zijn we vrij’. Met daarin de
volgende tekst:
daarom zijn wij vrij
/ vrij om te bewegen / vrij om zelf te kiezen / waarvoor wij willen leven
vrij om weg te gaan / vrij om hier te blijven / vrij om wat dan ook / te
zeggen of te schrijven
vrij om weg te dromen / naar kastelen in de lucht / waar de vrijheid
van de een / niet de ander onderdrukt
vrij om te geloven / vrij om te vertrouwen / dat je ooit op de ruïnes
weer / een nieuwe stad kunt bouwen
En zo is het. Maar
dat geeft de honderden kinderen die door de nazi’s zijn omgebracht, niet hun
toekomst terug. Die kinderen komen nooit meer terug, evenmin hun ouders. Evenmin
de kinderloze echtparen. Evenmin de alleenstaanden. Evenmin een ieder die het
ongeluk had te behoren bij een ‘verkeerde mensenklasse’.
Iemand die de
kinderen een gezicht heeft willen geven, is publicist Guus Luijters. In 2011
verscheen een hartverscheurend gedicht, Sterrenlied. In dit gedicht gaat
Luijters “in gesprek” met Sientje Abram. Sientje werd 23 februari 1931 geboren
in de Amsterdamse Rapenburgerstraat. Zij wordt 10 september 1942, elf jaar
jong, vermoord in Auschwitz.
Behalve deze
informatie is niets bekend over Sientje.
Het gedicht
eindigt met 331 namen van kinderen, die net als Sientje woonden in de
Rapenburgerstraat – en die net als Sientje zijn vermoord. Ik heb geprobeerd dat
gedicht hardop te lezen. Het ging me aardig af, totdat ik begon aan de namen. Na
vier namen ben ik gestopt – het lukte me niet meer.
Sterrenlied
was een voorbode van Luijters grote werk In Memoriam uit 2012. In dat boek noteert
Luijters alle namen van gedeporteerde en vermoorde Joodse, Roma en Sinti
kinderen (tot 18 jaar), die tussen 1942 en 1945 zijn omgebracht. Een indrukwekkend
monument, staat op de achterflap van het boek. En terecht.
17.964
kinderen staan in dit boek genoemd. Een aantal met een foto. Een absurd getal. Het
is het resultaat van 102 transporten naar het oosten. Met onder andere Sientje
Abrams en Anne en Margot Frank.
Over een maand
gedenken we de oorlog weer. Ik denk dan aan die kinderen uit Loods24 in
Rotterdam. En de 331 kinderen uit de Rapenburgerstraat. En de in totaal bijna
18.000 vermoorde kinderen uit In Memoriam.
Opdat we niet
vergeten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten