Aleksandr Dolmatov, activist

Het gebeurt niet vaak dat ik onrustig van iets wordt. Sinds dit weekend is dat wel het geval. Ik ben onrustig geworden door een artikel in de NRC-kranten.

Het begon zaterdag met een artikel in het NRC Handelsblad. Een groot verhaal over een asielzoeker uit Rusland. Aleksandr Dolmatov was zijn naam. Een activist uit de voormalige Sovjet-Unie, die demonstreerde tegen het Russische bewind. Hij vluchtte vorig jaar zomer naar Nederland. Na opgepakt te zijn bij een demonstratie tegen de herverkiezing van Poetin.

Zijn asielaanvraag in Nederland werd geweigerd. Dolmatov ging in beroep. Maar dat beroep wordt niet afgemaakt. Dolmatov maakte vrijdag een einde aan zijn leven. Natuurlijk zou je dan kunnen denken aan zelfmoord vanwege een vernederende asielprocedure. Maar dat is niet het geval. Een ander deel van het verhaal is schrijnend.

Dat is namelijk zijn afscheidsbrief. In het Handelsblad van zaterdag wordt daar al iets over geschreven, in nrc*next van maandag gaat het uitgebreider over de afscheidsbrief. De moeder van ‘Sasja’ herkent haar zoon niet in de brief.

De afscheidsbrief doet denken aan de oude Sovjet-tijden. ‘Het leven in Rusland is beter dan waar dan ook’, zou Dolmatov hebben geschreven. Niet echt een zin om vervolgens asiel aan te vragen in een westers land. Thalia Verkade, Rusland-correspondente van de krant, schrijft: “Het zijn zinnen die doen denken aan zelfbeschuldigingen zoals die in de Sovjettijd uit arrestanten werden geperst.”

Verkade schrijft verder: “In de zin ‘Als het mogelijk is, laat mijn lichaam dan naar Rusland sturen’, staat Rusland verkeerd geschreven. Doronina kan zich niet voorstellen dat haar zoon zo’n fout zou maken. ‘Rusland was zo belangrijk voor hem. Hij was erg bezig met waar het met het land naar toe moest. Als kind haalde hij tienen voor zijn opstellen. Ik denk dat hij een teken heeft willen geven, of dit heeft geschreven onder invloed van iets of iemand anders.’

Aleksandr had een gevoelig karakter, maar geen psychische problemen, zeggen zijn moeder en vrienden. Zij uiten het vermoeden dat Russische geheime agenten hem in Nederland hebben opgespoord en onder druk gezet.”

Onze staatssecretaris van Justitie, Fred Teeven, heeft een onderzoek ingesteld. Waarvan akte.

Wat maakt mij dan zo onrustig? Het feit dat we in Nederland niet in staat zijn om de in Nederland verblijvende mensen te beschermen. Tegen de oude KGB. Of tegen zichzelf.

Ik weet niet waar we naar toe gaan.