Blog afgelopen

Dit blog is afgelopen. Dominee Van Zanten is echter niet voorbij. Vanaf morgen is Ds. Van Zanten te lezen op www.fritstromp.nl. Een nieuwe kansel, zogezegd.

Koopzondag of koopmaandag

De verslaggever van NOS had vanochtend de zomercolumn. Hij vertelde over zijn woonplaats Utrecht, waar sinds kort alle winkels op zondag open zijn. Elke zondag koopzondag. Want zondagmiddag om drie uur moet je wel een spijkerbroek kunnen kopen.

Nietwaar?

Maar de zomercolumn is op maandag opgenomen. De dag dat alle winkels in hetzelfde Utrecht dicht waren. Moraal van het verhaal was dat dit de prijs van de vooruitgang was.

Mooie vooruitgang dan.

Rumah Saya

Vorige week schreef ik over mijn zwervende bestaan. Ik had het onder meer over het liedje Engjelushe van Stef Bos. Altijd maar onderweg, naar een nieuwe bestemming. Overal thuis, dus altijd een vreemde. Een verloren bestaan, zou je kunnen zeggen.

Een vergelijkbaar thema zit in het lied Rumah Saya van Doe Maar. Geschreven door Ernst Jansz, een Indo. Zelf geboren in Nederland, maar zich niet thuis voelend in het kale land. Verlangend naar het land van zijn vader. Maar ook daar als een vreemde worden aangekeken.

Zwevend tussen het moederland en het vaderland.

Ik zal niet zeggen dat Rumah Saya 1-op-1 op mij van toepassing is. Maar in literaire zin is het een mooi thema.

Verloren te leven

Omdat ik geen eigen gemeente heb, reis ik nog veel door het land. Maar ik kom altijd weer thuis. In Leeuwarden. Want de Friese hoofdstad is mijn uitvalbasis. Voor al mijn activiteiten. Het is prettig om ondanks het vele gereis een eigen stek te hebben.

Vossen hebben holen, de vogels hebben nesten. De Zoon des Mensen heeft geen plek om Zijn hoofd te rusten. Hoewel Hij woonde in Kapernaüm. En was opgegroeid in Nazareth in Galilea. Toch was Hij altijd opgejaagd.

Zo ben ik dus niet. Wel altijd onderweg – en in die zin lijk ik wel wat op mijn Werkgever. Met dit verschil dus, dat ik wel ’s avonds mijn hoofd te ruste leg. Op mijn eigen bed nog wel.

Omdat ik veel uit van huis ben, ben ik ook niet getrouwd. Niet omdat ik dat niet zou willen. Of omdat ik dat onverenigbaar met mijn functie als voorganger. Maar puur uit een praktisch motief: ik heb er weinig tijd voor. Of ik neem er weinig tijd voor. Zoiets kan natuurlijk ook.

Van de week vroeg iemand naar mijn huwelijkse staat. Er zijn toch genoeg meisjes vrouwen die als een hulp bij u passen, dominee? Terwijl ik die vraag hoorde, moest ik denken aan een liedje van Stef Bos, die zanger uit ‘het gereformeerde Veenendaal’.

In het lied Engjellushe bezingt Bos twee meisjes die hem aankijken. Bos schreef het liedje in een land uit –ik geloof- het voormalige Joegoslavië. Engjellushe en Marinella. In het eerste couplet introduceert Bos ze als volgt:

Ze zijn overal thuis

Dus altijd een vreemde

En ik weet wat het is

Om verloren te leven

Twee kleine meisjes

Kijken mij aan

Ze zitten daar samen

En ik zing hun naam 

Ik weet wat het is om verloren te leven. Ik leid geen verloren bestaan. Zo is het niet met mij gesteld. Maar ik snap wel wat Bos hiermee bedoelt. Altijd op weg, altijd maar aanpassen aan het nieuwe. En daarmee niet jezelf kunnen zijn, zodat je altijd een vreemde bent.

Zo voelde ik mij toen ik de vraag kreeg over mijn (toekomstige) huwelijksleven. Ik leef wat verloren tussen hier, nu, daar, toen, altijd, overal, onderweg, thuis.

Onrust.

Misschien dat die onrust wel weggaat als ik een vrouw aan mijn zijde heb. Maar daarvoor moet ik eerst in een diepe slaap komen. En het moet me een rib uit mijn lijf kosten. Hopelijk ben ik daar spoedig aan toe.

Egypte

Egypte is een ‘dynamisch land’, heet dat dan. Een land in ontwikkeling. Maar ik weet niet of ik deze ontwikkeling zo dik onderstreep. Van oudsher heeft Egypte een negatieve klank, zeker bij joden en christenen. Het Egypteland staat gelijk aan de slavernij. Volgens mijn vrijzinnige collega’s is Egypte het symbool van slavernij, maar is van een historische onderdrukking geen of nauwelijks sprake.

Dat is op voor dit verhaal ook niet heel relevant, of de slavernij van de joden in Egypte daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Ik geloof van wel. Daarmee behoor ik misschien tot een steeds kleinere minderheid. Maar waarom zou de minderheid geen gelijk kunnen hebben?

In elk geval is de naam van Egypte in theologische zin verbonden met onderdrukking. De farao, de oude koning van het land van de Nijl, en de piramides. Symbolen van vroeger, van vervlogen tijden. Wat toen was, geldt nu allang niet meer.

Toch?

Ik weet het niet. Natuurlijk is het goed dat een dictator het veld moet ruimen. Een leider mag nooit boven het volk staan. Het volk mag nooit doodsbang zijn voor de leider. Dat was voor Mubarak een harde les. De Arabische Lente kostte hem zijn politieke kop.

Maar wat je ook van die dekselse Hosni mag vinden, hij bracht wel een redelijke stabiliteit in het Midden-Oosten. De relatie met Israël was gespannen, maar de kans op oorlog tussen deze twee landen was minimaal.

Nadat de demonstranten aanhielden en daardoor wonnen, brak het land uit in chaos. Het machtsvacuüm is nooit helemaal goed gevuld. De eerste democratisch gekozen president, Morsi, moest begin deze maand ook zijn koffers pakken. Spreekwoordelijk dan, want de man staat onder huisarrest.

Wat er nu gaat gebeuren, is niet duidelijk. Van een routekaart naar stabiliteit is niets te vinden. En dat vind ik jammer. Misschien varen de Egyptenaren wel bij duidelijkheid en structuur. Die duidelijkheid en structuur valt op dit moment lastig te combineren met een jonge democratie.

Zo is vandaag een priester vermoord. Een koptische priester. Misschien omdat de koptische paus de coup tegen Morsi steunde. Morsi was een Moslimbroeder, en de moord op de priester komt uit de Moslimbroederschap.

Moraal van het verhaal?

Maranatha!

Godsacker van Franeker

In Franeker heb je De Skûle. Deze instelling zet zich in op sociaal-cultureel gebied. En wil mensen met elkaar verbinden. Het bekende werk: ouderen en jongeren, krachtigen en zwakkeren. Verbinden van mensen. De maatschappij weer tot een geheel maken.

Tot zover de hoffelijkheden. Als dominee kan ik hier niet tegen zijn.

Wie wel, overigens?

Maar het meest opvallende aan deze organisatie vind ik de fysieke locatie. Misschien moet ik er niet meer achter zoeken dan een toevallige samenloop van omstandigheden. Hoewel ik trouwens niet in het toeval geloof – Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus leert dat we álles, gezondheid, ziekte, voorspoed, tegenspoed, leven en dood uit Gods hand ontvangen.

En toch, laat ik het dan frappant noemen.

Dat De Skûle op Godsacker is gevestigd.

Mooier kan het niet.

Maarten van Roozendaal

Gisteren overleed liedjesmaker Maarten van Roozendaal. Hij was al geruime tijd ernstig ziek. Een wedergeboren christen kon je Van Roozendaal niet noemen. Met een tekst als bijvoorbeeld ‘Red mij niet’.

Dat vind ik triest.

Over zijn sterfbed is niets bekend – maar toch hoop ik dat Van Roozendaal genuanceerder is gaan denken. Over zijn sterven is helemaal niets bekend – maar misschien dat Van Roozendaal zich als de moordenaar aan het kruis zijn leven heeft gekeerd.

Je weet het niet.`

Ik hoop het maar voor hem.